kurmaca yolculuğun izinde

Daktilo Nebahat kitabında ‘merhamet’ kavramını sorgular. İlkbaharın; coşku, umut yenilenme, harekete geçme, aşık olma duygulanımlarını devindirici gücünü katarak yarattığı öykü kahramanları erik çiçeklerinin konfeti yağmuru gibi yavaşça üstümüze yağarken, merhamet-merhametsizlik çelişkisinde okuru da kapıldığı rüzgara eşlik etmesi için davet eder.

Mahur Kirpikler ve Ölüm şiirinde, ölüm gerçekliği bütün somutluğuyla gündemdedir. Ölüm, kaçınılacak, korkulacak bir gerçeklik değil; kabûllenilmesi gereken ve hayatın uzantısı bir süreçtir. Şair ölüme o kadar âşinâdır ki, ondan kaçmak bir kenara, onu çağıracak kertede yüreklidir. Şiirin sonuna doğru dedikleri bunun kanıtıdır:

“Benim için en önemli şey şiirdir. Ve şiir, kendime ve kişiliğime karşı duyduğum en büyük sorumluluktur. Hayatıma vermek zorunda olduğum yanıtların en önemlisidir aynı zamanda.” Füruğ Ferruhzad’a ait bu satırlar şairin yaşadığı dönemin gerçekliğinden bağımsız okunduklarında tam anlamıyla kavranamayacak bir derinliğe sahipken aynı zamanda onun kısacık ömründe sergilediği kararlı duruşun beyanlarından biridir.

Şimdiyse elimizde yüz on beş sayfalık novellası, Kırmızıyı Sevenler Derneği. Romanın roman kahramanı kim sorusunu sormayınız, Altar Kaplan da bunun cevabını bilmiyor gibidir. Komiser, üstelik Tiyatromuzun ünlü eserine konu olmuş Cibali Karakolu’nun komiseri Selahattin Beyin kızı Defne’yi tanıyoruz; bir gençlik aşkının tutkunu. Baba kız, bilin bakalım nerede otururlar, Galata’daki Papadopulos Apartmanı’nda; böylece öteki romanları arasında gezinen bir başka romanla buluşmuş oluruz.

15, 20 , 25 ve 35 yaşındaki ben'ler birbirine pek benzemiyordu. 15, 20, 25 ve 35 yaşındaki ben'ler de aynı şekilde sevmedi bu yüzden; ama 20 yaşındaki hatayı 35 yaşında da yapmaktan geri durmadı: aynı sevmeyi bekledi; çünkü anlamamıştı. Kendisi değişmişti ve değişecekti. Yine de aynı şeyleri bekledi kendisinden.

Şair İlhan Berk, bir yazısında Bodrum’dan, tarihte sürgün yeri olarak kullanıldığından söz eder. “ Şimdilerde, Bodrum’a hiç kimse sürgüne gönderilmiyor. Bodrum’da sürgünü yaşayanlar, fermanlarını kendileri imzalamışlar. Daha doğrusu ‘ Gönüllü Sürgün’lerle dolu Bodrum günleri ve geceleri şimdi. Öyle bir sürgün ki Bodrum; sevgilerin masmavi haritası düşlerin mavi gözlüsü ve mavi derinliklerin çiçeği gibi..

Miyazaki animeleri, çocukluktaki masumiyet ve duru görüşlülük, doğa-insan ilişkileri, erginleşme ve kahramanın yolculuğu gibi evrensel temaları ele alırken, Japon kültürü ve yaşayışı konusundaki en temel bilgileri de içermektedir.

Hermeneutik bir anlam bilimi olarak Batı eleştirisinde özellikle 20. Yüzyılda yaygınlık kazanmış kuramdır. Kendi içinde birçok terim barındıran hermeneutiğin en belirgin ıstılahlarından biri ise “ufuk kaynaşması”dır.

Âkif, İslam düşüncesi genelinde ve kendi bulunduğu Osmanlı toplumu özelinde yaygın olarak var olan tevekkül anlayışını sorunlu bir anlayış olarak görür. Hatta ona göre yanlış tevekkül anlayışı, yanlış bir kader anlayışı da oluşturmaktadır.

Türkiye’de 2000’li yıllardan sonra okuma süreçleri, okur yeterlilikleri/alışkanlıkları ve okuryazarlığı iletişim, toplum ve eleştirel kültürle ilişkilendiren çalışmaların sayısı artmıştır (Akkoyunlu, Kurbanoğlu, 2003; Aşıcı, 2009; Kurudayıoğlu Tüzel, 2010; Türk- yılmaz, Can, Karadeniz, 2010).

“Unutulan” öyküsü tavan arasında geçer fakat bu sadece bizim hayal dünyamızı sınırlandıran bir gerçeklik olarak kalır. Çünkü Atay bu öyküsünde tavan arasında bulunan herbir eşya ile kurduğu bağı anımsar. Yaşanmışlıkları gözler önüne serer.

Bu çalışmada, iktidar açısından bir meşruiyet aracı olarak kabul ettiğimiz sınavın, tarih boyunca mitler ve onların izdüşümleri olan masallar yoluyla günümüze kadar nasıl taşındığı, içerisinde sınav kurgusunun bulunduğu bir Keloğlan masalının söylemsel analizi ile ortaya konmaya çalışılacaktır.