Bilim Kurgu Nasıl Yazılır?/Ruhşen Doğan NAR*

*https://ruhsendogannar.com/bilim-kurgu-nasil-yazilir/

Bilim kurgu nasıl yazılır? Ancak bu soruya yanıtlamadan önce yazımıza başka bir soruyla başlayalım: Amazing Stories bilimkurgu dergisinin efsanevi editörü Hugo Gernsback’in İngilizceye kazandırdığı ‘science fiction’ sözcüğünün Türkçe karşılığı nedir?

Cevap oldukça basit: Bilimkurgu. Peki, zurnanın zırt dediği yere geliyoruz. Bilim kurgu nasıl yazılır? ‘Bilim kurgu’ şeklinde mi yoksa ‘Bilimkurgu’ şeklinde mi? Hangisi doğru? Hangisi yanlış?

Kişisel olarak ‘bilimkurgu’ sözcüğünü tercih ettiğimi bu yazıyı okurken hemen fark etmişsinizdir. Bunun sebebini yazının devamında dilim döndüğünce açıklayacağım.

Bilimkurgu’nun Tarihçesi

Öncelikle bilimkurgu sözcüğünün ülkemizdeki tarihinden bahsetmek gerekiyor. Dönemin kitaplarına ve dergilerine baktığımızda 1973’e dek Türkçemizde ‘kurgu-bilim’ sözcüğünün daha çok tercih edildiği görülüyor. Örneğin, Türkiye’de bilimkurgu severlerin çok iyi bildiği efsanevi ‘Baskan Kurgu Bilim Serisi’nde ‘kurgu-bilim’ sözcüğü kullanılmıştır.

1973 senesi Türk bilimkurgusu için epey önemli bir yıldır. Çünkü 1973’de Türk Dil Kurumutarafından çıkarılan Türk Dili Bilim-Kurgu özel sayısında Orhan Duru, ‘science-fiction’ sözcüğünün karşılığı olarak ‘bilim-kurgu’yu önerir.

O günden bu yana bilimkurgu sözcüğü dilimizde kullanılagelir. İlk Türk bilimkurgu öykücüsü Orhan Duru, ‘bilimkurgu’  sözcüğünün isim babasıdır. Sırf bunun için dahi Orhan Duru’ya müteşekkiriz.

12 Temmuz 1932’de Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan Türk Dil Kurumu (TDK), ‘bilim kurgu’ yazılışının doğru; ‘bilimkurgu’ yazılışının ise yanlış olduğunu belirtiyor.

Bilimkurgunun sözlük tanımını da şöyle yapıyor: “Çağdaş bilim verileriyle düş gücünden oluşan (film, roman vb.)”

Eğer resmi bir sınava giriyorsanız TDK’ye uymak zorundasınız.

Ancak bilimkurgu yazarlarının ve bilimkurgu severlerin TDK’nin yazım kuralına uymadığını kolaylıkla görebilirsiniz. Bunun sebebi nedir?

Ömer Asım Aksoy Ne Diyor?

2021 yılında hayata gözlerini yuman, bilimkurgu üstadı Bülent Akkoç‘un bir "video röportajda belirttiği gibi Ana Yazım Kılavuzu‘nun yazarı, dilbilimci Ömer Asım Aksoy ‘un da altını çizdiği gibi ‘bilimkurgu’ birleşik yazılmalıdır.

Sonuç

TDK: Bilim kurgu (Doğru)

Ana Yazım Kılavuzu: Bilimkurgu (Doğru)