01 Jan
01Jan

Olimpiyatlar  antik Yunan kültürüne dayanıyor bilindiği gibi. Bugünkü Olmpia’da Zeus Sunağı’na yapılan adakların ardından düzenlenen spor karşılaşmalarının güç ve zafer olgularına dayandığını ve kaybetmenin onursuzluk olarak nitelendirildiğini söyleyebiliriz. Hatta sporcuların çıplak dövüştükleri ve yarıştıkları, Jimnastik sözcüğünün Yunanca “çıplak” sözcüğünden doğduğu bilgisine kaynaklarda ulaşabiliyoruz. Bu bağlamda Olimpiyat ve Jimnastik sözcüklerinin etimolojik öykülerini taramak uygun olacaktır. Gymnasium Antik Yunanistan'da halka açık yarışmalara katılan atletlerin beden eğitimi için düzenlenmiş, çevresinde revaklı avlular bulunan büyük bina. Bu yer aynı zamanda sosyalleşme ve entelektüel uğraşılar için de kullanılırdı. Sözcük, Yunanca "çıplak" anlamına gelen gymnos sözcüğünden türetilmiştir. Gymnaso ise idman yaptırmak anlamına gelmektedir. Jimnastik, Türkçeye geçmiş şeklidir.

gymnastique beden eğitimi ~EYungymnastikós γυμναστικός atletizm, beden eğitimi ~EYun gymnásion γυμνάσιον "çıplakhane", Eski Yunanda eğitim ve spor kurumu +ikos EYun gymnós γυμνός çıplak +ion

jimnastik [ Basiretçi Ali Bey, İstanbul Mektupları (1870) ]

jimnazyum "[İng gymnasium] beden eğitimi salonu"(1955) : Türkiyenin tek jimnazyumundaki buhar banyosunu, Fin hamamını ve ultra viole lâmbalarını görenler

Gymnasium, aslen sportif etkinlik/karşılaşmalar için kullanılan, ancak zamanla bir çalışma ve felsefi tartışma yeri olarak da kullanılmaya başlanan bir Yunan yapıtıydı. Helenistik Dönemde gymnasia hem mimarisiyle ve eğitimiyle oldukça standart hale geldi ve genç erkeklerin fiziksel ve genel eğitiminde önemli rol oynadı. Bu yapılar Yunan dünyasının ortak bir değeri haline geldiler ve daha sonra Romalılar tarafından benimsenip uyarlandılar. Sonunda Roma hamamlarını da barındıran devasa, çok amaçlı komplekslere dönüştüler. Yine Sparta’daki zorlu gençlerin eğitim süreçleri ele alındığında hem askerî hem de cinsiyet rollerinin “güç” üzerine şekillenmesi adına söz konusu spor yarışmalarının kültürel arka planı daha iyi anlaşılabilir.

Gymnasium'ların Kökeni

Gymnasium (gymnasion) adı Yunanca çıplaklık (gymnos) kelimesinden türemiştir, çünkü tüm egzersiz ve sporlar sadece çıplak erkek üyeler tarafından yapılmıştır. Kayıtlara geçen en eski gymnasia örnekleri MÖ. 6. yüzyıla kadar dayanır. Başlarda bir nehre veya su kaynağı yakınlarında bulunan ağaçların gölgelediği bol topraklı alanlarda oluşan basit işlerdi. Özellikle Delphi,  ve Nemea gibi kutsal şehirlerde yaygındılar.

Gymnasium, genç Yunanlıların (ephebeia) kendilerini savaşa hazır hale getirmek için eğitebilecekleri ve kendilerini zinde tutacakları özel bir alana duydukları ihtiyaçtan ortaya çıkmış olabilir. Savaşta hoplit olarak savaşırlardı, bu yüzden ağır bronz bir zırh giymek ve büyük bir bronz kalkan taşımak zorunda kalırlardı. Diğer bir görüş ise gymnasia'nın sadece aristokrasi için ayrıldığı ve böylece erkeklerin fiziksel ve sosyal üstünlüklerini alt tarım sınıfına gösterebilecekleri bir yer haline geldiğidir.

UĞRAŞILAN YAYGIN SPORLAR GÜREŞ, KOŞU, ATLAMA, DİSK ATMA VE JİMNASTİKTİ. BU SPORLARIN BİRÇOĞUNA MÜZİKLER EŞLİK EDERDİ.

Yapılan yaygın sporlar güreş, koşu, boks, atlama, disk atma ve jimnastikti. Bu sporların birçoğuna müzikler eşlik ederdi. Savaş için yararlı olan sporlar arasında okçuluk, cirit, atış talimi ve mancınık kullanımı vardı. Bu sporlar bir eğitmen veya paidotribe denen büyük Yunan oyunlarında deneyim kazanmış yaşlı atletlerin gözetiminde yapılırdı. Üyelerin yağlanması ve masajından bir aleiptes sorumluydu. Her yıl, Hermaia'da, gymnasium üyelerinin bir meşale yarışına katıldığı ve üç etkinlik kategorisinde yarıştığı bir yarışma düzenlenebiliyordu: Kuvvet (euexia), disiplin (eutaxia) ve dayanıklılık (philoponia).

Gymnasium'un Değişimi

Gymnasia sadece spor oyunlarıyla ünlü tapınakların ve sitelerin değil, aynı zamanda sıradan şehirlerin de ortak bir özelliği haline geldi. Örneğin Atina'da "Platon ve Aristoteles'in Akademileri bir gymnasiuma sahipti. Bu örnekler, gymnasiumların sadece spor ve gençler için değil, her yaştan erkeklerin kullandığı bir yer haline geldiğini ve vatandaşların boş zamanlarında gündemi tartışabilecekleri bir yer olduğunu göstermektedir. Bu nedenle gymnasiumlar, bir antrenman alanı işlevinin ötesine geçen, ancak hiçbir zaman asıl kimliğini kaybetmeyen entelektüel uğraş merkezleri haline geldiler. Klasik Atina'da gymnasia, aslında, üyelerin konferans ve konuşmaları dinleyebilecekleri günümüzün modern üniversiteleri gibiydi. Helenistik dönemde tekrar değiştiler, daha çok ortaokullara benzediler, ancak gençlerin günlük fiziksel olarak eğitildiği asıl amaçlarını asla kaybetmediler.




Yorumlar
* Bu e-posta internet sitesinde yayınlanmayacaktır.