Kim Thúy ve Şiirsel Romanı “Duygularını Pişiren Kadın”/Tuba Kır

“Ebediyet benimdi, zira hiçbir beklentimiz olmadığında zaman sonsuzdur.”

Mãn üç anneye sahiptir. İlki onu savaş sırasında dünyaya getirip sebze bahçesinebırakmak zorunda kalan bir geç kız. Sonsuz boyun eğiş ve kabullenişle yetiştirilen Vietnamlı bir kadının evlilik dışı çocuk doğurması kabul edilemezdi. İkincisi onu sebze bahçesindebamyaların arasında bulup yeniden terk eden bir rahibe. İnsanlara artık inanmadığından sazdan bir kulübede inzivaya çekilmişti. Üçüncüsü ise dünyaya yeniden kucak açma isteğiyle pencereleri araladığında bebeği görüp sahiplenen Maman. Hem öğretmen hem muzlu dondurma satıcısı Maman onu büyütebilmek adına gönülsüzce bir casusa dönüşecekti.

Güzel bir kızdır Mãn, çevresindekilerden farklıdır. Açık teni, uzun boyu, ince burnuyladikkat çekicidir. Beyaz bir adamın kızı olduğu dedikoduları konuşulsa da babasının kimolduğunu hiçbir zaman öğrenemeyecektir. Binlerce tecavüz çocuğundan biridir o. Toplum içinde yok olmayı öğrenir ufacık yaşından itibaren.

“Unutulayım, kimse beni azarlayamasın, kimse beni incitmesin diye aynı anda hemgörünmez hem de faydalı olmayı çabuk öğrendim.”

Dört milyon sivilin öldüğü, yirmi yıl süren Vietnam Savaşı'ndan çocuğunu korumakisteyen Maman, onu tanımadığı zengin bir aşçıyla evlendirmek üzere Fransa’ya kaçırır. Başka çaresi yoktur çünkü. Kadının kurtuluşu evliliktir ona öğretilen.

“Hayatta kalmak istiyorsan kimliğinden kurtul.”

Bu tehlikeli yolculuk esnasında tek başınadır. Öldürülenlere tanık olur, aç kalır ve birçokbadire atlatır. O da diğerleri gibi ismini değiştirir ve tüm arzuları gerçekleşmiş manasına gelen Mãn ismini böylece alır. Fransa’ya vardığında gece gündüz demeden eşinin restoranındaçalışmaya başlar. Eşi, fırınla yatak odasını bağlayan bir merdiven inşa ettirir karısını kışın soğuğundan ve dışarının tehlikelerinden korumak için. Kapalı bir hayattır onunkisi. Benim Maman’ım diye bahsettiği annesinden öğrendikleriyle memleketinin ev yemeklerini sunarkendi ırkından olanlara.

“Anneler kızlarına yemek yapmayı alçak sesle, fısıldayarak öğretirlerdi ki aynıyemeklerle kocalarını baştan çıkarabilecek komşular tarifleri çalmasın.”

Yemek yapmak zamanla onu hayata bağlayan tutkusu haline gelir. Tariflerine yansıttığıduygularını da pişirir mutfağında. Sıkıntılı zamanlarda hazırlanması zor yemeklere sığınır. Kadınlık görevlerini sessizce yerine getirir. İki çocuğu olur, iyi biri olsa da sevemez kocasını,yemekle kurduğu bağı kocasıyla kuramaz. İş için gittiği Paris’te, ülkesinden kendisi gibi göçeden Luc ile tesadüfen tanışır ve birbirlerine âşık olurlar. Tekdüze hayatı renklenir böylece, aşkla bulur kendini, hiç bilmediği yanlarını keşfeder. O kadar kaptırır ki gönlünü, sevdiğiadamın ezbere bildiği benlerinin aynısını bedenine dövme yaptırır. Sevdiğinin yazgı haritasınıvücuduna kopyaladığını düşünmektedir.

Şiirsel bir üsluba sahip kitap kısa bölümlerden oluşuyor ve her birinde o bölümü özetleyen Vietnamca bir kelime bulunuyor. Kolay ilerleyen, çabucak bitiveren eser bu açıdan farklı bir kurguya sahip. Vietnam şiirlerinin ve masallarının yer aldığı metni okuduğumuzda yazarın memleketinden kopamadığına da tanık oluyoruz. Ayrıca geri dönüşlerle verilen geçmiş, hikâyeyi monotonluktan çıkararak canlandırmış.

Yazar, Duygularını Pişiren Kadın’da, iki kültür arasında sıkışmış vatansız insanlarıninatla mutlu olma çabasını kaleme almış. Yüzyıllardır siyasi nedenlerle göçe zorlanan halkların ortak acısını anlatmış. Bir yere ya da birilerine ait hissedememe ile ilgili bir hayata tutunma öyküsü de diyebiliriz. Bizden olmayanları, dışlananları anlamamızı sağlayan roman, kadının çilesi evrensel diye düşündürdü beni. Özellikle Asya toplumunda…

Yazar Kim Thúy’de Vietnam’da doğuyor ve on yaşındayken ailesiyle birlikte tekneyle memleketinden ayrılarak mülteci olarak Kanada’ya kaçıyor. Bir nevi kendi hikâyesi yani. Üniversitede çevrebilimi ve hukuk eğitimi alıyor. Terzilik, çevirmenlik, avukatlık, restoran işletmeciliği yapıyor. 2010’da Genel Valilik Edebiyat Ödülünü alıyor. 2018’de Alternatif Nobel Ödülüne aday gösteriliyor. Kitapları otuza yakın dile çevriliyor.

Kim Thúy, Duygularını Pişiren Kadın’la bizlere alışılmışın dışında bir roman seçeneği sunuyor.

Sevgiyle…