LİTERA/SANAT ve EDEBİYAT

Avni Anıl, İzmir’le özdeş, naif, beyefendi, alçak gönüllü, tam bir gönül adamıydı. Onu Alsancak’ta, Sevinç Pastanesi’nde görürdüm. Kendi dünyasında, kim bilir kafasında hangi nota, hangi ezgiyle boğuşuyordu, hep merak ederdim. İçten bir gülümseme yollar, bu dünyalara değişilmezdi. “Bu akşam bütün meyhanelerini dolaştım İstanbul’un” şarkısını bilmem şu sanatçı seslendirecek. Beste Avni Anıl… Bu anonsu kim bilir kaç kez duymuştuk radyodan, televizyondan. İşte o büyük sanatçı karşınızdadır. Sanatın sanat olduğu yıllarda hem de.

Avustralya'nın kıyılarında, Güney Afrika topraklarının esintileriyle dolu bir yürek, yazar ve akademisyen J.M. Coetzee'nin sıra dışı kaleminden yeşermiş ve düşlerin dokusunu işlemiştir. Coetzee, edebiyatın en özgün yapıtlarından birini, "Barbarları Beklerken"i kaleme alarak okurlarını sihirli bir yolculuğa davet eder.

“Çekiç” mi dedim? Yo hayır, birinin (Okay) elinde kalemi, berikinin (Yaman) elindeyse fotoğraf makinesi… Biri bir sayfaya yerleşmiş, beriki, karşısındakine… Birlikte ‘Sözlerin İzleri'ni dökmüşler kâğıda. Ardışık, ama kimin kimi izlediğini söylemesi zor. Kimi zaman bir imge sözü betimliyor, kimi zamansa söz imgeyi. Her ikisinin estetiği de yıllardan damıtılmış.

Bir de o yara bandını yavaş yavaş kaldıranlar var. Sizi sevdiğinden yapar aslında bunu. Hiç de kötü bir niyeti yoktur ama acıtır sizi. İşte ben, bir süredir yaralarımı sarmıyorum. “Açıkta kalsın, çabuk iyileşir” derdi babaannem, onu dinliyorum… Bu bana içimi asıl kendime dökme fikrini verdi.

Roman, temelde aylaklığı yermek için yazılmış gibi görünse de yazarın diyalektik kavrayış gücü ile yarattığı karakterler, ender sıklıkta karşılacağımız tipte ele alınmış. Bunu en iyi örneği ailenin büyük damadı Davut Bey. Sürekli olmayacak işler tasarlayan Davut Bey, aylaklığın da verdiği durumu ile kendini Yunan mitolojisi anlatılarda geçen "Altın Post"un peşine düşmeye, nereseyse ömrünü adıyor.

“Can Yücel şiiri, modernist şiirin bittiği yerleri imlemesi açısından ancak yeni bir dönemin şiiri olarak algıladığında kendisini ele vermeye başlayacak bir şiirdir.”

yıl iki bin. Evet, Can abinin ölümünün ardından tam bir yıl geçmiş. Anma için el ilanlarını fotokopi yoluyla çoğaltarak çağrımızı yaptık. Bedirge esnafından rica ederek uygun gördüğümüz cam vitrinlere duyurumuzu astık. Can Yücel ne anlam ifade ediyordu esnaf için bilmiyorduk. Adını ilk defa duyan da olmuştur belki o zamanlar.

"Orada kimse var mı" çığlıkları hâlâ karabasanlarımızda yankılanıyor... Yaralarımız henüz kabuk bağlamadı... Biz de "sanat sağaltır" diyerek deprem temalı, Cemal Süreya'dan ödünç aldığımız iki dizeyi de başlık yaparak bir sergi hazırlamaya giriştik.

Siberpunk, bilimkurgunun yüksek teknolojiyle düşük hayat standartlarını harmanlayan bir alt türüdür. Bu alt türün ilk örneğini veren kişi ve eser hala daha tartışmalara neden olsa da türün ilk eserini William Gibson’ın Necromancer adlı eseriyle verildiği kabul edilir.

Victor Hugo’nun Notre Dame’ın kamburu kitabını yazmasındaki tetikleyici nedenin Notre Dame’ı ziyaret ettiği ve her yanını dolaştığı bir sırada kulelerden birinin karanlık bir köşesinde duvara elle kazınmış ‘Kader’ sözcüğünü farketmesi olduğunu söylüyordu.

Eloğlu şiirinde renklerin temsili açısından da benzer bir imgesel söyleyişten söz etmek mümkündür. Kuşkusuz bu durum şiirin edebiyatımızdaki tarihsel serüveninde “şiirdeki müzik”in yok sayılmadığı bir şair evreninin de somut hâli gibidir.

İlkçağ felsefesinden başladığımızda önce felsefenin ortaya nasıl çıktığına bakmak iyi olacaktır. Mısır o dönemler Nil nehrinin getirdiği bereketle arazi ve yapı hesaplamalarına dayanan mühendislikte ve matematikte oldukça ileri bir durumdaydı.